مفهوم شرطی سازی کنشکر
شرطی سازی کنشگر که به نام های شرطی سازی فعال، نوع دوم، آزمون و خطا هم نامیده می شود
یکی از مباحث مهم و گسترده در حیطه روان شناسی یادگیری است که روی مفهوم کوشش و خطا تمرکز دارد
و تحقیقات و آزمایش های بسیار گسترده درباره این موضوع انجام شده است.
در این شرطی سازی کنشگر موجود زنده (حالا میخواهد انسان باشد یا حیوان)
یاد میگیرد که انجام یک رفتار پیامد خاصی به دنبال دارد که میتواند مثبت (پاداش) باشد، یا منفی ( تنبیه).
ثرندایک در آزمایش معروف خود که در مقالات و کتابهای زیادی به آن اشاره شده به خوبی و با مثالی ساده نشان می دهد
که چگونه موجود مورد آزمایش (گربه) از طریق کوشش و خطا یاد میگیرد
که برای رسیدن به غذا یا همان دریافت پاداش رفتار خاصی را از خود نشان دهد.
بنابر این وقتی پاداش بلافاصله پس از رفتار تصادفی بیاید یادگیری رفتار تقویت می شود.
اسکینر هم در آزمایشی دیگر از موش یا کبوتر استفاده کرد و درون جعبه ای آنها را قرار میداد
که اهرم های مختلفی داشت که فشردن اهرم ها باعث دریافت غذا یا همان پاداش میشد
و در مواردی هم به صورت برعکس فشار دادن اهرم باعث شوک برقی میشد.
حیوان به صورت تصادفی و کوشش و خطا به اهرم ضربه میزد و دست به اکتشاف و یادگیری می زد.
به صورت کلی هر عاملی که احتمال بروز یک رفتار را در آینده افزایش می دهد
که خود شامل 2 نوع زیر می باشد:
- ارائه و دریافت محرک دلخواه (تقویت مثبت) مانند دریافت غذا
- حدف محرک آزاردهنده (تقویت منفی) مانند عدم دریافت شوک برفی
تنبیه دقیقا نقطه مقابل تقویت می باشد
و شامل هر فرایندی است که باعث احتمال کاهش بروز یک رفتار می شود، چه از طریق ارائه محرک آزاردهنده و چه حذف محرک خوش آیند.
در کل با آزمون و خطا می توان به موجود یاد داد که چه رفتاری را انجام دهد و چه رفتاری را انجام ندهد.
